Strikbroche Treasures Museum
Blogs categorie
Leone Langeslag
Blogs categorie
01/30/2025
4 min
0

Bezoek Treasures Museum Lissabon

01/30/2025
4 min
0

Afgelopen november heb ik een bezoek gebracht aan het Treasures Museum in Lissabon tijdens een speciaal symposium: Royal Gems & Jewellery International Colloquium 

Het accent van dit colloquium op koninklijke juwelen met daarin natuurlijk prachtige edelstenen en hiervoor was ik gekomen natuurlijk.

Het Royal Treasure Museum  is een gloednieuwe hoekvleugel (2 jaar oud) dat in moderne architectuur aan het Koninklijk Paleis Ajuda is vastgemaakt. In dit moderne gedeelte zit een megagrote kluis, waarin de nog aanwezige Koninklijke Juwelen en en andere attributen uit de Portugese geschiedenis te bezichtigen zijn. Helaas is een gedeelte van de Portugese kroonjuwelen verdwenen in 2002 tijdens een tentoonstelling in  het Haagse Museon, waar de juwelen in bruikleen waren gegeven.

De Portugese kroonjuwelen waren een lange tijd niet te zien voor het publiek maar nu deze nieuwe vleugel tot stand is gekomen aan de achtergevel kan iedereen deze juwelen komen bewonderen. De tentoonstelling zit letterlijk in een kluis met op de 4e etage de entree en de 2e etage de uitgang, dus je loopt in de kluis via een spiraal gang langzaam naar beneden, werkelijk een hele aparte maar fantastische belevenis.

 Foto kluisIn front of Treasure Museum

Tijdens de twee dagen met Internationale voordrachten van mensen uit de museale wereld op hoog niveau, vond ik het heel interessant te ervaren dat onderzoek naar herkomst van objecten en hun materialen heel verschillend per museum kan liggen. Het onderzoek in natuur- en geologische museums, waaronder o.a. Naturalis en Smithsonian, wordt een object helemaal uit elkaar gehaald. De edelstenen worden uit de zetting van het juweel gehaald zodat de edelsteen van top tot teen gedetermineerd kan worden met de meest geavanceerde apparatuur. Maar in het Royal Treasure Museum is de missie het cultureel erfgoed door te geven. Het gaat om consistente conservering, studie en tentoonstelling van de items en de verspreiding van de betekenisvolle informatie en kennis te verzekeren. Aan de juwelen, die gezien worden als complete objecten mag niet gerommeld worden en ze moeten intact blijven zoals ze ooit waren. Dit verschil in missie van musea had ik me niet zo eerder gerealiseerd.

Als we in een nutshell naar de geschiedenis van Portugal kijken, dan begon Portugal tot een wereldmacht te behoren na de ontdekkingsreizen. Ze verloor echter na de 15e en 16e eeuw veel van haar rijkdom door o.a. de aardbeving in 1755 waar een groot deel van Lissabon werd vernietigd, de bezetting door Napoleon, en de onafhankelijkheid van Brazilië in 1822. Van 1139 tot 1910 was Portugal een Koninkrijk maar na de revolutie in 1910 werd de monarchie afgeschaft en is Portugal een republiek.

Rui Galopim de Carvalho,  nam ons mee in zijn presentatie naar het onderzoek wat hij heeft mogen uitvoeren naar de overgebleven Portugese kroonjuwelen die nu in het museum voor het algemene publiek getoond worden. Dit hield met name in, dat alle juwelen met edelstenen een uitgebreide beschrijving moesten krijgen. Je kan je voorstellen dat dit een zeer bijzondere ervaring geweest is om al die mooie sieraden in je handen te mogen houden. Maar besef je hierbij, het was dus totaal geen optie om de stenen uit een kroonjuweel te halen of met specialistische apparatuur te werk te gaan. Het object, het juweel mocht alleen met een uiterste voorzichtigheid schoonmaakt en bestudeerd worden. En heel toepasselijk, alleen met de simpele gebruikelijke gemmologische apparatuur onderzocht worden.

Het doel was om alles vast te leggen zodat iedereen nu kan leren hoe juwelen vroeger werden gemaakt en welke trucjes ze gebruikten om bijvoorbeeld diamanten nog meer te laten flonkeren door het zetten in folie. Ook de slijpsels van stenen werden vastgelegd niet alleen met een foto maar liefst ook nog een tekening.

broche with emeralds Treasure Museum

Van de 22.000 edelstenen die verwerkt zijn in de Portugese kroonjuwelen, zijn maar liefst 18.000 diamant en de rest, dus een klein gedeelte kleurstenen. Dit is prima te verklaren uit de historie dat Brazilië vanaf 1500 tot 1822 een kolonie van Portugal was.  Vanaf het moment dat hier diamant gevonden werd in de 17e eeuw, zijn deze mooie stenen natuurlijk in grote hoeveelheid naar Europa gebracht en in de juwelen verwerkt.

Emmanuelle Amiot (Research Manager School of Jewellery Arts) benadrukte dat het voor de toekomst echt belangrijk is en blijft om zo veel mogelijk te kunnen laten blijven zien van oude technieken en de materialen die gebruikt zijn. Door kennis te delen en informatie te bieden, houdt het grote publiek de mogelijkheid om de treasures van elk land te kunnen te blijven bewonderen. Dit dient ook juist weer voor inspiratie voor nieuwe goudsmeden en kunstenaars.  Emmanuelle vroeg dan ook alle aandacht voor het ambacht van juwelen maken en vooral door ’learning by doing,’ omdat dit bij het beoefenen van een ambacht juist de extra inspiratie geeft. Door meer over materialen te weten wordt niet alleen het besef duidelijk dat iets wat door mensenhanden is gemaakt altijd iets unieks teweegbrengt maar geeft het object, het juweel, ook een extra gevoel mee.

Paulo Estrela  (Faleristiek Consultant Kanselarij van de Portugese ere-orden) hield een informatieve lezing over de geschiedenis en verschillende soorten ridderorden en andere onderscheidingen die werden ontvangen door o.a. koningshuizen maar ook werden overhandigd voor militaire en religieuze hoogtepunten. Elk land heeft hiervoor zijn eigen etiquette of regels en een aantal fraaie orden met edelstenen zijn in het museum te bewonderen. Het woord faleristiek, dat voor mij nieuw was, betekent (hulp-) wetenschap die de vorm en de geschiedenis van de ridderorden en andere onderscheidingen bestudeert. Op de foto zie je ‘The medal of the tree Militairy Orders’.

 Military order Portugal

Kortom er is altijd wat te leren, te zien, nieuwe contacten te leggen en mooie ervaringen op te doen tijden een symposium.  Over 2 jaar zal er weer zo’n symposium gegeven worden als het goed is.

Reacties
Categorieën